ភ្នំពេញ៖ ឯកឧត្ដម ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូចូលរួមកិច្ចពិភាក្សាទូទៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៧៤ នៃមហាសន្និបាតអ.ស.ប ក្រោមមូលបទ៖ "ជំរុញកិច្ចប្រឹងប្រែងពហុភាគី សម្រាប់ការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ ការអប់រំប្រកបដោយគុណភាព សកម្មភាពអាកាសធាតុ និងបរិយាប័ន្ន" និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី ២៣ដល់ថ្ងៃ ២៨ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៩ នាទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ។
ថ្លែងនាថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលើកឡើងអំពីតថភាពនៃពិភពលោកពហុប៉ូល និងភាពផុយស្រួយនៃពហុភាគីនិយម ដោយសារកិច្ចគាំពារនិយម និងឯកតោភាគីនិយម និងការបន្តជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុង ដោយបំពានលើធម្មនុញ្ញរបស់ អ.ស.ប ។ ការជ្រៀតជ្រែកគ្រប់រូបភាពនៅបន្តកើតមានឡើង ហើយព័ត៌មានក្លែងក្លាយបានក្លាយទៅជាអំណះអំណាងនៃការជ្រៀតជ្រែកផង និងជាឧបករណ៍នៃនយោបាយអន្តរជាតិផង។
ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានគូសបញ្ជាក់ថា ការគោរពគោលការណ៍សមភាព និងអធិបតេយ្យភាព ការគោរពសិទ្ធិក្នុងការចាត់ចែងជោគវាសនាដោយខ្លួនឯង និងគោលការណ៍មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋ ដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញ អ.ស.ប មានសារៈសំខាន់ចាំបាច់ក្នុងការធានាឱ្យពហុភាគីនិយមរស់រានបន្ត និងអាចស្វែងរកនូវមាគ៌ាសន្តិភាព និងស្ថិរភាព សាមគ្គីភាព និងវឌ្ឍនភាព។
ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានជម្រាបជូនអង្គមហាសន្និបាតអំពីបច្ចុប្បន្នភាពនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជា ដែលផ្តោតជាសំខាន់លើគុណភាព និងបរិយាប័ន្ននៃការអភិវឌ្ឍឈរលើស្មារតី“មិនទុកនរណាម្នាក់ចោលឡើយ” ការចូលរួមចំណែករបស់កម្ពុជាក្នុងប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាពរបស់ អ.ស.ប និងបានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការបន្តគាំទ្រលើពហុភាគីនិយម ពាណិជ្ជកម្មសេរី និងសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិដែលផ្អែកលើវិធានច្បាប់ និងមាន អ.ស.ប ជាស្នូល។
បន្ទាប់ពីស្តាប់លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល CICA លើកទី៥ ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅ នៅទីក្រុង Dushanbe កិច្ចប្រជុំក៏បានពិភាក្សាអំពីផែនការការងាររបស់ CICA ឆ្នាំ២០២០ សម្រាប់រយៈពេល ៤ ឆ្នាំបន្ទាប់ ផ្តោតលើការងារអាទិភាព ៤ គឺ៖ ១) កិច្ចប្រជុំ CICA ២) ការអនុវត្តវិធានការកសាងទំនុកចិត្ត (លើទិដ្ឋភាពយោធា-នយោបាយ ការគំរាមកំហែងនិងបញ្ហាប្រឈមថ្មី សេដ្ឋកិច្ច បរិស្ថាន និងមនុស្ស) ៣) ទំនាក់ទំនងខាងក្រៅ និង៤) ព្រឹត្តិការណ៍របស់លេខាធិការដ្ឋាន។
មូលបទនៃកិច្ចប្រជុំគឺ “ឈានឆ្ពោះទៅកសាងពិភពលោកដែលមានសុខភាពកាន់តែល្អប្រសើរ។ កិច្ចប្រជុំបានអនុម័តសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នយោបាយស្ដីពីការធានារ៉ាប់រងសុខភាពជាសកល។ កម្ពុជាបានលើកអំពីបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនក្នុងការលើកកម្ពស់ការផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាព តាមរយៈការអនុវត្តក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយជាតិគាំពារសង្គម ឆ្នាំ២០១៦-២០១៥ រួមជាមួយនឹងការពង្រីកវិសាលភាពនៃមូលនិធិជាតិសន្តិសុខសង្គម និងមូលនិធិសមធម៌សុខភាព។
អង្គប្រជុំបានផ្តោតលើមូលបទ “ទ្រទ្រង់គោលការណ៍អធិបតេយ្យភាពនិងឯករាជ្យភាពនយោបាយ ដែលជាមធ្យោបាយក្នុងការរក្សាបាននូវសន្តិសុខនិងសន្តិភាពអន្តរជាតិ និងជំរុញទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងចំណោមរដ្ឋ” និងបានអនុម័តសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នយោបាយនៃទីក្រុងញូវយ៉ក។ កម្ពុជាបានចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ដែលទទួលបានពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន និងបានគូសបញ្ជាក់អំពីសារៈសំខាន់នៃគោលការណ៍គោរពសមភាពអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យភាព និងបូរណភាពដែនដី ព្រមទាំងការមិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋ ដែលគោលការណ៍នេះដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋនៅថ្នាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
អង្គប្រជុំបានស្វាគមន៍ចំពោះការរំលឹក និងលើកកម្ពស់ទិវាអន្តរជាតិស្តីពីការលុបបំបាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរទាំងស្រុង និងជំរុញឲ្យរដ្ឋទាំងអស់ ជាពិសេសប្រទេសដែលមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ចុះហត្ថលេខា និងផ្តល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញាហាមឃាត់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយលើការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងសន្ធិសញ្ញា ហាមឃាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ព្រមទាំងអនុវត្ត និងគោរពតាមកាតព្វកិច្ចដែលមានចែងក្នុងសន្ធិសញ្ញាទាំងនេះ និងសន្ធិសញ្ញារំសាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ កម្ពុជាបានស្នើឱ្យរដ្ឋទាំងអស់ចុះហត្ថលេខា និងផ្តល់សច្ចាប័ន លើសន្ធិសញ្ញាហាមឃាត់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយលើការសាកល្បងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ។ ជាមួយអាស៊ាន កម្ពុជាបានរួមគ្នាបង្កើតតំបន់គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងបន្តជំរុញប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង ៥ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អ.ស.ប ដើម្បីចុះហត្ថលេខាលើពិធីសារនៃសន្ធិសញ្ញាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
កិច្ចប្រជុំបានអនុម័តសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីសម្រាប់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច (LDCs) ដែលសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ ដើរតួនាទីជាផែនទីចង្អុលផ្លូវក្នុងការពន្លឿនការអភិវឌ្ឍនៅក្នុង LDCs និងការអនុវត្តផែនការសកម្មភាព Istanbul ។ កម្ពុជាបានជម្រាបជូនអង្គប្រជុំអំពីវឌ្ឍនភាពដែលខ្លួនសម្រេចបានលើការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន តាមរយៈការអនុវត្តគោលនយោបាយគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ លើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំ និងសេដ្ឋកិច្ច លើកកម្ពស់សេវាសុខភាព និងសង្គម និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននានា ដែលបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
កិច្ចប្រជុំបានផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវសកម្មភាពឆ្នាំ២០១៩-២០២០ និងការវិវឌ្ឍចុងក្រោយនៃចក្ខុវិស័យ ACD ឆ្នាំ២០៣០ និងផែនការលម្អិត ឆ្នាំ២០១៧-២០២១។ កម្ពុជាបានគូសបញ្ជាក់សាជាថ្មីអំពីការសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសមាជិក ACD ដទៃទៀត ដើម្បីសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យ ACD ឆ្នាំ២០៣០ ដែលស្របគ្នាជាមួយនឹងរបៀបវារៈឆ្នាំ២០៣០សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់ អ.ស.ប។
កិច្ចប្រជុំបានអនុម័តឯកសារ២ គឺ ៖ ១)សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមរស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសក្រុមប្រទេស G-77 និងចិន ក្នុងឱកាសនៃនៃការប្រារព្ធខួបលើកទី៥៥ឆ្នាំ និង ២) សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋមន្ត្រី។ កម្ពុជាបានជម្រាបជូនអង្គប្រជុំអំពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពរបស់ខ្លួន និងគូសបញ្ជាក់ពីការគំរាមកំហែងនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់។
កិច្ចប្រជុំបានពិភាក្សាពីភាពចាំបាច់ក្នុងការសម្រេចឲ្យបាននូវក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អាស៊ាន-ក្រុមប្រឹក្សាសហប្រតិបត្តិការឈូងសមុទ្រ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩-២០២៣។ កិច្ចប្រជុំក៏បានពិចារណាលើលទ្ធភាពការរៀបចំជាទៀងទាត់នៃកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាន-ក្រុមប្រឹក្សាសហប្រតិបត្តិការឈូងសមុទ្រ និងកិច្ចប្រជុំរវាងគណៈកម្មាធិការតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍ប្រចាំអាស៊ាន និងឯកអគ្គរាជទូតនៃប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសហប្រតិបត្តិការឈូងសមុទ្រនៅហ្សាការតា។ កម្ពុជានឹងធ្វើជាប្រទេសសម្របសម្រួលសម្រាប់ភាគីអាស៊ាន នៅឆ្នាំ ២០២០ ខាងមុខនេះ។
កិច្ចប្រជុំបានពិភាក្សាលើការបង្កើតផែនទីបង្ហាញផ្លូវការបំពេញបន្ថែមឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក(២០២០ ២០២៥) រវាងចក្ខុវិស័យអាស៊ានឆ្នាំ២០២៥ និងរបៀបវារៈអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ ២០៣០ និងការដាក់ឲ្យដំណើរការនូវមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ានសម្រាប់កិច្ចសន្ទនា និងការសិក្សាអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។ កិច្ចប្រជុំបានឯកភាពចំពោះសំណើ របស់អាល្លឺម៉ង់សុំចូលជាភាគីនៃសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ កិច្ចប្រជុំបានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរយោបល់លើនិម្មាបនកម្មតំបន់ដែលកំពុងមានការវិវឌ្ឍ និងទំនាក់ទំនងជាមួយដែគូសន្ទនា ដែលផ្អែកលើមជ្ឈភាពអាស៊ាន។
ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានធ្វើជាសហប្រធានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំនេះ ជាមួយនឹងឯកឧត្តម តេអូដូរ៉ូ រីប៊ែរ៉ា នូម៉ាន់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋស៊ីលី។ កិច្ចប្រជុំបានពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវការអនុវត្តផែនការការងារអាស៊ាន និងក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធប៉ាស៊ីហ្វិក (ឆ្នាំ២០១៧-២០១៩) នៅក្នុងវិស័យអាទិភាពទាំង ៤ រួមមាន៖ (១) កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច (២) ការអប់រំ និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននិងប្រជាជន (៣) វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ និង (៤) ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងបានឯកភាពបន្តអនុវត្តផែនការការការងារនេះរហូតដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។
កិច្ចប្រជុំបានកត់សម្គាល់នូវវឌ្ឍនភាពនៃការអនុវត្តផែនការសកម្មភាព ដើម្បីអនុវត្តសេចក្តីប្រកាសរួមស្តីពីភាពជាដៃគូទូលំទូលាយរវាងអាស៊ាន និង អ.ស.ប (២០១៦-២០២០) និងសេចក្តីព្រាងផែនទីចង្អុលផ្លូវ (២០២០-២០២៥)។ កម្ពុជាបានលើកទឹកចិត្តឲ្យ អ.ស.ប ពិចារណាក្នុងការគាំទ្រមជ្ឈមណ្ឌលតំបន់អាស៊ានសម្រាប់សកម្មភាពមីន(ARMAC) ដើម្បីឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលនេះមានលទ្ធភាពពង្រីកសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីគ្រាប់មីន និងសំណល់គ្រាប់ផ្ទុះយុទ្ឋភ័ណ្ឌ និងការជួយជនរងគ្រោះ ដើម្បីរួមចំណែកដល់សន្តិភាព និងសន្តិសុខ ក្នុងតំបន់និងពិភពលោកទាំងមូល។ ក្នុងប្រធានបទស្តីពីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព កម្ពុជាក៏បានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបន្ថែមទៀត ទាំងក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ាន និង អ.ស.ប ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឱសថក្លែងក្លាយ និងខ្វះគុណភាព ដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំមួយដល់សុខភាពសាធារណៈ ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានជួបទ្វេភាគីជាមួយនឹងឥស្សរជនដូចខាងក្រោម៖
១) លោកជំទាវ ម៉ារីស ភែន (Marise Payne) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី
២) លោកជំទាវ អេកាតេរីណា ហ្សាហារីវ៉ា (Ekaterina Zaharieva) ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសប៊ុលហ្ការី
៣) ឯកឧត្តម តូម៉ាស ផេទ្រីសេក (Tomás Petříček)រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសាធារណរដ្ឋឆេក
៤) ឯកឧត្តម មីរ៉ូស្លាវ ឡាសឆាក (Miroslav Lajčák) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសស្លូវ៉ាគី
៥) ឯកឧត្តម ជីងហ្គីស អៃដាបេកូវ (Chingiz Aidarbekov) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសគីរហ្គីស្ថាន
៦) ឯកឧត្តម សឺហ្គេ ឡាវរ៉ូវ (Sergey V. Lavrov) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានពិភាក្សាដោយផ្តោតលើការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងយន្តការពហុភាគី និងបានជម្រាបជូនសមភាគីអំពីវឌ្ឍនភាពសំខាន់ៗផ្នែកនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពី “ការមិនដាក់សព្វាវុធលើលំហអាវកាស” ជាមួយឯកឧត្តម សឺហ្គេ ឡាវរ៉ូវ ផងដែរ ៕